18.10.2007

Халықаралық һәм бүкіләлемдік...

22 қазан – Халықаралық мектеп кітапханаларының күні (қазанның төртінші дүйсенбісі)
24 қазан – Бүкіләлемдік даму мақсатындағы ақпарат күні
24 қазан – БҰҰ күні
24 қазан – Қарусыздану апталығы
28 қазан – Еуропаның қоршаған орта күні
30 қазан – Халықаралық саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні
31 қазан – Халықаралық Қара теңіз күні

2 қараша – Бүкіләлемдік бейбітшілік пен даму мақсатындағы ғылым күні
3 қараша – Бүкіләлемдік еркектер күні (қарашаның бірінші сенбісі)
8 қараша – Бүкіләлемдік сапа күні (қарашаның екінші бейсенбісі)
10 қараша – Бүкіләлемдік жастар күні
11 қараша – Халықаралық ғылым мен бейбітшілік апталығы
13 қараша – Халықаралық соқырлар күні
14 қараша – Бүкіләлемдік диабетке қарсы күрес күні
15 қараша – Халықаралық темекіден бас тарту күні (қарашаның үшінші бейсенбісі)
16 қараша – Халықаралық төзімділік күні
17 қараша – Халықаралық студенттер күні
18 қараша – Даналық күні
20 қараша – Халықаралық бала құқығының күні
21 қараша – Бүкіләлемдік сәлемдесу күні
21 қараша - Бүкіләлемдік телевидение күні
25 қараша - Бүкіләлемдік зорлық-зомбылықпен күрес күні
26 қараша - Бүкіләлемдік ақпарат күні

1 желтоқсан – Бүкіләлемдік ЖИТС (СПИД)-ке қарсы күрес күні
3 желтоқсан – Халықаралық мүгедектер күні
7 желтоқсан – Халықаралық азаматтық авиация күні
9 желтоқсан – Халықаралық жемқорлықпен күрес күні
10 желтоқсан – Бүкіләлемдік футбол күні
10 желтоқсан – Адам құқығының күні
19 желтоқсан – Халықаралық есепшілер күні
28 желтоқсан – Халықаралық кино күні

Әр тұрғынға 153 көлік

Соңғы 5 жылда Қазақстандағы автокөліктердің саны екі есеге дейін ұлғайып, 2 миллион 400 мыңға жуықтаған. Бұл елдегі әрбір мың тұрғынға шаққанда 153 көліктен келеді деген сөз. Ал ең ірі «миллионер» қала Алматыда әрбір үш тұрғынға бір көліктен тиеді екен. Көліктің көбеюімен бірге, жол-көлік оқиғаларының да саны артқан. Ішкі істер министрлігінің ақпараты бойынша, соңғы 5 жылда жол-көлік оқиғаларынан 16 000 адам қайтыс болған. Осы мәлімет біздің жолдарымыздағы көлік қозғалысы қаншалықты қауіп тудыратынын көрсетсе керек. Бұған көлік санының күрт артуы, қосымша жолдардың аз салынуы және көлік жүргізу куәліктерінің сатылуы себеп болса керек.
Полиция қызметін бақылау жөніндегі қоғамдық кеңестің кезекті ІІІ отырысында көлікті мас күйінде жүргізушілерге қатаң жаза қолдану қажеттігі айтылды. Мәселен, бірінші рет ішімдік ішіп ұсталса - 2 жыл, келесіде - 5 жыл, соңғысында - мәңгілік жүргізу құқығынан айыру. Себебі, осы жылдың 8 айының қорытындысы бойынша, мас күйінде көлік жүргізгендердің салдарынан 395 жол-көлік оқиғасы тіркеліп, 102 адам қайтыс болыпты.

Сондай-ақ, еліміз бойынша 6500 жол полициясы қызметкері бар екен, жолдағы қозғалысты реттеу үшін, бұл көрсеткішті 2000 қызметкерге арттыру қажет екен.

Атаулар сыры

География – бұл Жер туралы, оның қозғалысы, Күн жүйесінде планета ретінде орналасуы, оның формасы, ұзындығы, құрылымы мен жер беті бедері, қоршаған орта атмосферасы мен оның тұрғындары туралы ғылым (Брокгауз). Кез келген ғылым тәрізді географияның да өз тілі бар: ол географиялық терминдер мен географиялық атаулардан құралады. Бұл туралы географ-топонимист Э. М. Мурзаев «Қазіргі қоғамдық өмірді географиялық атауларсыз елестету мүмкін емес. Олар күн сайын балалық сәтімізден бастап біздің санамызда келеді. Жердегі бар дүниенің өз мекені бар, бұл мекен-жай адам дүниеге келген жерден басталады. Туған ауыл, адамдар тұратын көше, қала, ел – барлығы да белгілі бір атауға ие. Күнделікті мерзімді баспасөзді, классикалық шығармаларды оқу, мәдениет тарихы мен ғылымның дамуы біздің тіліміздегі жаңа географиялық атаулар қорын кеңейтуде»,-деп атап көрсеткен.
Топонимика (грек. τόπος (topos) – орын, ὄνομα (ōnoma) – атау) – географиялық атаулардың пайда болуын, мағынасын, айтылуындағы және жазылуындағы өзгерістерді зерттейтін тіл білімінің бір саласы. Топонимика – географиялық атауларды, жер-су аттарының пайда болуын, өзгерісін, этимологиясын және қазіргі қолданысын зерттейтін ғылым. Оның бірнеше салалары бар.
Антропоним – адамға қойылатын есімдер
Геолоним – батпақ атаулары
Геноним – тек, ұрпақ кезеңінің атаулары
Гидроним – су нысандарының атаулары
Гляционим – мұздық атаулары
Дримоним – орман массивтерінің атаулары
Зооним – жануар атауларынан пайда болған аттар
Инсулоним – арал атаулары
Ихтионим – балық атауларынан пайда болған аттар
Некроним – қорған атаулары
Ойконим – елді-мекен атаулары
Орнитоним – құс атауларынан пайда болған аттар
Ороним – жер беті бедерінің кез-келген атауы
Фитоним - өсімдік атауларынан пайда болған атаулар
Этноним –этнос атаулары
Космоним - онимнің түрі, галактика мен ғарыш денелерінің, жұлдыздар мен жұлдыз шоғырларының атаулары;
Хороним - топонимнің түрі, әкімшілік-аумақтық бірліктердің атаулары;
Микротопоним – әдетте сипаты мен құрамын білдіретін табиғи немесе жасанды құрылған кішкентай нысан атаулары
Урбаноним – қалаішілік нысан атаулары. Урбонимнің өзінен салаішілік келесі бағыттарды бөліп көрсетеді:
Годоним – көше атаулары
Агороним – алаң атаулары
Эмпороним – дүкен атаулары

08.10.2007

Қадір түні құтты болсын!

Бүгінгі түн қасиетті Қадір түні. Мың түннен де қайырлы саналатын «Ләйлатул-Қадр» баршаңызға құтты болсын. Осы түні тілеген дұға-тілектеріңіз орындалғай! Ел-аман, жұрт тыныш болсын!